Uitspraak stikstofdiscussie

Raad van State verscherpt stikstofregels: gevolgen voor bedrijfsleven en overheid

De stikstofcrisis in Nederland is opnieuw verergerd door een recente uitspraak van de Raad van State. Ondernemers die stikstof uitstoten bij beschermde natuurgebieden moeten voortaan aan strengere voorwaarden voldoen bij nieuwe projecten, zelfs als ze al over een natuurvergunning beschikken. Dit betekent dat de mogelijkheden om binnen een bedrijf stikstofuitstoot weg te strepen voor nieuwe emissies, ook wel bekend als intern salderen, aanzienlijk zijn beperkt.

Intern salderen onder vuur

Intern salderen was lange tijd een gangbare praktijk waarbij de uitstoot van een nieuw project kon worden gecompenseerd door reducties op dezelfde locatie. Door binnen een bedrijf aanpassingen door te voeren, kon extra stikstofneerslag in Natura 2000-gebieden worden voorkomen. De recente uitspraak van de hoogste bestuursrechter heeft deze aanpak echter sterk ingeperkt. Voortaan wordt elk nieuw project op een bedrijventerrein – zoals de bouw van een nieuwe stal of fabriek – afzonderlijk beoordeeld op de impact op de natuur. Dit betekent dat bedrijven niet langer kunnen vertrouwen op eerdere vergunningen en vrijwel altijd een nieuwe vergunningsaanvraag moeten indienen.

Concrete gevolgen voor de provincie Noord-Brabant

De nieuwe juridische lijn werd bevestigd in twee zaken die speelden in de provincie Noord-Brabant. De vergunningen voor de Amercentrale in Geertruidenberg en destructiebedrijf Rendac in Son en Breugel, die eerder waren afgegeven door de provincie, moeten nu opnieuw worden beoordeeld. De strengere stikstofregels brengen niet alleen onzekerheid met zich mee voor deze bedrijven, maar hebben ook bredere implicaties voor de industrie en de agrarische sector in de regio.

Strengere stikstofdoelen na rechtszaak Greenpeace

Naast de uitspraak van de Raad van State heeft ook de rechtbank Den Haag recentelijk een belangrijke uitspraak gedaan over het stikstofbeleid. In een zaak aangespannen door Greenpeace tegen de Nederlandse staat, oordeelde de rechter op 22 januari 2025 dat de overheid strengere maatregelen moet nemen om stikstofemissies te verminderen. De overheid is nu verplicht ervoor te zorgen dat tegen 2030 in ten minste 50% van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden de kritische depositiewaarde niet wordt overschreden. Indien deze doelstelling niet wordt gehaald, dreigt een dwangsom van €10 miljoen.

Groeiende onzekerheid binnen de bouw en industrie

De combinatie van deze juridische uitspraken leidt tot grote onzekerheid binnen verschillende sectoren. Bouwprojecten die eerder vergund waren onder de oude regelgeving, lopen nu het risico met terugwerkende kracht illegaal te worden verklaard. Dit kan leiden tot vertragingen, extra kosten en zelfs annuleringen van projecten. Zowel de bouwsector als de agrarische industrie moeten nu rekening houden met strengere vergunningsprocedures en aangescherpte milieueisen.

Wat betekent dit voor de toekomst?

De recente ontwikkelingen benadrukken de noodzaak voor zowel de overheid als het bedrijfsleven om versneld maatregelen te nemen om stikstofuitstoot terug te dringen. Dit kan onder meer door investeringen in schonere technologieën, innovatie in duurzame landbouw en een versnelde energietransitie. Tegelijkertijd zal de overheid mogelijk met aanvullende regelgeving en financiële steunmaatregelen moeten komen om de economische impact te verzachten en juridische complicaties te voorkomen.

De stikstofcrisis blijft een complex dossier dat vraagt om een doordachte en integrale aanpak. De komende maanden zullen bepalend zijn voor de richting die Nederland inslaat om te voldoen aan de strengere milieueisen en tegelijkertijd economische schade te beperken.

Wat zijn hier de gevolgen van voor verduurzaming in het algemeen en mobiliteit in het bijzonder? Dit gaan we op de voet volgen in de komende weken/maanden.